WAPENBORDEN VAN DE HEREN VAN DE VROEDSCHAP TE RHENEN
HOOFDSTUK XII blz 393
Inleiding
Er zijn drie geschilderde en getekende wapenborden van leden van de Rhenense vroedschap bekend Twee hangen er in de raadszaal van het oude stadhuis te Rhenen en een wapenbord (of liever kaart) is enkele jaren geleden aangekocht door de Stichting Vrienden van het Streekmuseum Het Rondeel' te Rhenen.
Dit museum heeft laatstgenoemde wapenkaart in bruikleen; de kaart is getekend (waterverf en inkt) door 0. Vol hard, en heeft de afmetingen 41,4 x 55 cm.
Mogelijk is deze Volhard ook de vervaardiger van de geschilderde borden.
Beschrijving van het eerste wapenbord
Dit bord heeft het volgende opschrift: Namen en Wapenen van de Heeren van de Vroedschap der Stad Rhenen, gelijck deselve Heeren met het begin van den Jaere 1720 ter Vergaderingen sessie hebben gehad.
Mogelijk is dit wapenbord vervaardigd door MARTINUS CHRISTIAAN VOLHERT, die althans zeker de wapenkaart in het museum te Rhenen op zijn naam heeft staan namelijk hier komt "M.C. Volhert fecit" op voor.
Van deze Volhert is alleen bekend, dat hij lidmaat was van de Cunerakerk. Waarschijnlijk is hij een broer van DlRCK WILLEM VOLHERT, schepen, wiens wapen we onder No. 39 van het wapenbord aantreffen
Voorts wordt hij als auteur, of liever illustrator, opgevoerd In het artikel van C. Pama "Klerckania" opgenomen in Gens Nostra 1957; dit artikel kwam in Hoofdstuk VIII uitgebreid aan de orde.
Wij bezien eerst het middenstuk van het wapenbord, dat 43 namen bevat, met telkens het wapen en een jaartal. Naast een uitgebreidere wapenbeschrijving, als die gevonden is, zullen zoveel mogelijk de wapendragers nader beschreven worden.
Een aantal leden van de Vroedschap beschikte van huis uit vermoedelijk niet over een familiewapen en hebben zich vermoedelijk met oog op hun ambt een dergelijk wapen laten aanmeten.
Hier volgen de wapen en persoonsbeschrijvingen: (alleen degenen met de naam Vonck genoemd)
2. D. VAN BRIENEN, anno 1711
Wapen:
In zilver een springende rode eenhoorn.
Zwart gevoerde gekroonde helm met zilver-rode dekkleden.
Als helmteken een uitkomende rode eenhoorn.
DIRCK VAN BRIENEN diende de Stad Rhenen een aantal jaren als burgemeester tussen 17141725. Ook bekleedde hij het ambt van schout en was hij Raad.Hij behoort tot de stam VAN BRIENEN geseyt VAN RAMERUS. Hij is een zoon van de Wageningse burgemeester GIJSBERT VAN BRIENEN; deze tr. 1o 11.4.1657 GEERTRUYD VONCK VAN LIENDEN en tr. 2~ 18.8.1670 WYNANDA VAN RIJSWIJCK. Dirck kwam voort uit her eerste huwelijk. Hij. Heer van Lievendaal, was burgemeester van Rhenen, kapteyn van een uytleger der staat, tr. 1o 24.2.1690 ANNA MARGARETHA DE RUYTER, tr. 2o Rhenen 6.6.1708 MARIA VAN BREDERODE.
Blz 395
8. 0. WICHERS, anno 170
Wapen:
In rood een openstaande gouden passer.
CHRISTOFFEL WIGHERTS was Raad in 1707/8 en 1717, later schepen. Bij No. 27 komt nog een HARMEN WIGHERTS als Raad voor. CHRISTOFFEL, z.v. ARENT WICHART en N.N., tr. 10 ARIAENTJE BEYERS; tr. 20 Rhenen 13.6.1697 JANTJE VONCK VAN LIENDEN, j.d. van Rhenen, wonende te Rhenen. Uit het tweede huwelijk werd bovengenoemde Harmen geboren (ged. 22.6.1698).
Blz. 397
14. R. VAN NOORT, anno 1714
Wapen:
In goud een Zwarte kalkoen (of haan) met rode lellen en kam.
ROELOF VAN NOORT, ged. Rhen 23.3.1679, z.v. GIJSBERT VAN NOORT, ook schepen van Rhenen, en die 27.6.1669 trouwde met JANNETIE DE VAAL. ROELOF VAN NOORT, Raad en schepen van Rhenen, tr. Rhenen 11.1.1708 CHRISTlNA VONCK VAN LIENDEN, ged. Rhenen 30.1.1689, dv. ROELOF VONCK VAN LIENDEN en WOUTERTJE VAN EMMICKHUYSEN. Uit hit huwelijk gedoopt te Rhenen:
Blz. 403
37. H. VAN NOORT, anno 1750
Wapen: Hetzelfde als No. 's 14 en 29,
HENDRIK VAN NOORT, Raad, van 1750 af meer dan 20 zittingsjaren tot circa 1783, afgewisseld met bekleding van het ambt van schepen.
Hij is waarschijnlijk ook dezelfde HENDRIK VAN NOORT, die tot 1790 schepen was, want in 1783 nog werd zijn laatste kind gedoopt.
Hij werd ged. Rhenen 26.2.1721, z.v. ROELOF VAN NOORT en CHRISTINA VONCK VAN LIENDEN, o.tr./tr. Rhenen, als j.m. van Rhenen, 27.4/20.5.1759 STEYNTJE PUYK, j.d. van Rhenen. Uit dit huwelijk zijn 11 kinderen voortgekomen.
38. W. VAN DEN BERG, anno 1754
Wapen:
Tegen een blauwe achtergrond een vogel van natuurlijke (bruine) kleur op de top van een groene heuvel.
WILLEM VAN DEN BERG, schepen een aantal jaren tussen 1756/1781 en wel daarna in 1795 Tussentijds vrijwel steeds Raad.
WILLEM VAN DEN BERG, vermoedelijk ged. Rhenen 7.1.1714 a1s z.v. DAVID VAN DEN BERG en WILLEMINA VAN YZENDOORN, o.tr./tr. als j.m. van Rhenen aldaar 11.11/3.12.1741 GEERTRUID VAN NOORT, ged Rhenen 30.5.1715, dv. ROELOF VAN NOORT en CHRISTINA VONCK VAN LIENDEN,' uit dit huwelijk 8 kinderen, waar onder GERRIT ROELOF VAN DEN BERG, ged. Rhenen 19.9.1745, Raad te Rhenen 1790/92. Van het echtpaar VAN DEN BERG/VAN NOORT is een epitaaf, cq. monument/memoriaal bekend met hun beider familiewapens {zie afbeelding op omslag)