Mobilisatie Catherinus Vonk 1940
8e Regiment Infanterie
Het 8e regiment Infanterie was een van de oorsponkelijke 8 nummer en 2 naam regimenten, waaruit het Nederlandse Leger vanaf 1815 bestond.
Bij de Mobilisatie van 1939 was het ondergebracht bij de IV divisie en het 2e Legerkorps en had tot taak de verdediging van de Grebbeberg. Samen met het 19e RI. Het bestond uit 3 bataljons, een artillerie compagnie en staf compagnie.Het stond onder leiding van de reserve Luitenant-kolonel W.F. Hennink
De Kolonel Palmkazerne en 8 Dep.Bat.
De Kolonel Palmkazerne te Bussum was oorspronkelijk bestemd voor 16 R.I.
De bouw van de kazerne werd, na de afgifte van de vergunning op 15 juli 1938, met voortvarendheid ter hand genomen. De vroegtijdig ingevallen strenge winter vertraagde de kazernebouw ernstig. Hierdoor kon de datum van oplevering, 15 maart 1939, niet worden gehaald.
Tijdens de mobilisatie, op 29 augustus 1939, heeft het 16 R.I. de oorlogsopstelling aan de Grebbelinie, oost van Amersfoort betrokken.
Het regiment heeft dus de voor haar gebouwde kazerne te Bussum nimmer kunnen betrekken. Gedurende de mobilisatie kwam te Enkhuizen het 8e Depotbataljon onder de wapenen en werd daar met veel improvisatie in scholen ondergebracht.
De nieuwe Kolonel Palmkazerne te Bussum, waarvan de bouw nu gestaag vorderde, werd aan dit depotbataljon toegewezen.
Op woensdag 18 oktober 1939 arriveerde het circa 200 man sterke bataljon, dat de overtocht over het IJsselmeer met enige stoomboten had gemaakt. Nadat de troepen zich te Huizen hadden ontscheept werd naar Bussum afgemarcheerd. Daar aangekomen werden op de appèlplaats toespraken gehouden. Met het hijsen van de vlag werd de kazerne in gebruik genomen. De feestelijkheden bleven door de mobilisatie echter achterwege.
Op 25 oktober 1939 kwam een nieuwe lichting de gelederen versterken. Het waren overwegend rekruten uit de provincie Gelderland. Uit het depotbataljon konden nu zes compagnieën worden gevormd die in de legeringsgebouwen werden ondergebracht. Modern in deze nieuwe kazernebouw was ook de centrale verwarming. De ingebruikname hiervan zorgde gedurende de strenge winter van 1939 - 1940 voor de nodige problemen. De opzichter der Genie J.G. Leeuwerik gaf onder de titel "Waarom we in de kou zaten" in de soldatenkrant van het bataljon de nodige uitleg hierover. In deze soldatenkrant genaamd "De Achtbaan" van 20 januari 1940, onder redactie van de Sergeanten J. Gresnich en W. Smit, is ook een verslag te lezen over het bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard aan de kazerne op zaterdag 6 januari 1940.
Eind maart 1940 vertrokken de inmiddels bij het 8e Depotbataljon opgeleide soldaten naar het 8e Regiment Infanterie dat de oorlogsopstellingen aan de Grebbeberg had betrokken.
Begin april 1940 kwam in de Kolonel Palmkazerne de voorjaarlichting 1940 onder de wapenen, grotendeels bestaande uit buitengewoon dienstplichtigen. Toen de Duitsers op 10 mei 1940 Nederland binnen vielen waren deze rekruten pas zes weken in dienst. Desalniettemin werden zij voor bewakingsdiensten ter beschikking gesteld van de commandant van de Vesting Holland.
Het 8e Dep Bat. maakte deel uit van het IV Depot Infanterie dat onder commando stond van Lt.Kol. P.C. Willod Versprille.Het 8 Dep.Bat stond onder commando van Majoor J.G.A v. d. Upwich en het 8 Dep. C.B.T. onder Kapitein L. Korndarffer.
De 1e compagnie van het 8 Dep.Bat. (8 Dep.C.B.Tr) vertrok al op 8 mei (bevel van de O.L.Z. "Verscherpte bewaking binnenland") ter versterking van de aanwezige bewaking van de radiozender te Huizen alsmede de radiozender en controlekamer te Hilversum. In elk van de genoemde plaatsen een halve compagnie.
De overige compagnieën gingen op 11 mei per trein naar Zaandam alwaar ze in scholen werden ondergebracht.
Van daaruit werden de compagnieën als volgt ingezet:
2e compagnie noord van Amsterdam ter bewaking van de inundaties bij Purmerend (zgn. Noordfront Vesting Holland);
3e compagnie bij Haarlem en Spanbroek;
4e compagnie te Heerhugowaard;
5e compagnie ter bewaking van de Artillerie-inrichtingen te Hembrug;
6e compagnie te Krommenie voor bewaking van munitieopslag aldaar.
De bataljonsstaf bleef te Zaandam.
Op 14 mei 1940 werd bericht ontvangen dat de strijd was gestaakt en de wapens moesten worden neergelegd.
Op 23 mei 1940 keerde 8 Dep.Bat. terug in de Kolonel Palmkazerne.
Op 27 mei 1940 werd in de feestzaal "Concordia" een afscheidsavond voor het Bussums garnizoen georganiseerd en de volgende dag vertrokken de militairen naar huis.
De instrumenten van het muziekkorps van 8 R.I., dat eveneens bij het
8 Dep.Bat was ondergebracht, werden door de bataljonscommandant, de reserve majoor der infanterie J.G.A. van der Upwich overgedragen aan de gemeente Bussum.
Aanvullende informatie van H. Groenman:
Ik heb nog kunnen achterhalen dat op 8 mei een halve compagnie van 8 Dep.Bat is toegevoegd aan de bewaking van de radiozender Hilversum.
Eigenlijk denk ik dat 8 Dep.Bat, toen het in de nacht van 11 op 12 mei verplaatst werd naar eerst Hoorn en toen Zaandam niet was verminderd met 2 COMPAGNIEEN ( zoals het Stafwerk stelt ), maar eerder met 2 GROEPEN. Dat zou dan die halve compagnie zijn geweest die naar Hilversum is gestuurd.
Het 8 Dep.Bat ( dat inderdaad behoorde tot het IVe Depot Infanterie, dat wat betreft 8 Dep.Bat gevestigd was in Amsterdam en Bussum / de rest ( 11 Dep.Bat en 19 Dep.Bat ) zat in Enkhuizen, Medemblik, Zwaag en Hoorn ) bevond zich op 10 mei in Bussum.
Commandant was reserve-majoor Van der Upwich, commandant Dep.C.B.T(bewakingstroepen ) was kapitein L Korndaffer.
8 Dep.Bat werd in de nacht van 11 op 12 mei verminderd met 2 compagnieen, verplaatst, eerst naar Hoorn en vandaar naar Zaandam. Vanuit Zaandam werd een detachement uitgezonden dat de wegen te Spanbroek, Veenhuizen en heer Hugowaard afsloot. Op 12 mei werd bovendien een compagie van 8 dep.Bat uit Zaandam belast met de bewaking van de inundatiemiddelen
Op 14 mei stond 8 Dep.Bat nog steeds in Zaandam.
Inzet in Amsterdam ben ik met zoveel woorden niet tegengekomen.
Misschien ( maar dat durf ik niet met zekerheid te zeggen ) hebben die 2 compagnieen, waarvan boven sprake was, troepen geleverd aan en/of deel uitgemaakt van het 1e bewakingsbataljon, dat in Amsterdam allerlei bewakingsdiensten verrichtte, o.m van mikitaire magazijnen, emplacementen enz. enz. Deze troepen waren gelegerd in de Oranje Nassaukazerne, in een school achter het Amstelstation en in een school in de Surinamestraat.
Bronnen o.a.:
De Achtbaan Soldatenkrant van het 8e Depotbataljon No. 5, 20 januari 1940;
Zaanstreek in bezettingsjaren W. Swart Zaandam, 1980;
Kolonel Palmkazerne 50 jaar, 18 oktober 1939 -1989. B.C. Cats, Kapitein der Intendance b.d. Bussum, januari 1989.
Zet en Tegenzet, Fascisme en illegaliteit in de Zaanstreek 1940 - ‘45 J.J. 't Hoen -en- J.C. Witte Zaandijk, z.j.
www.grebbeberg.nl
Met dank aan:
F. Oorschot.
André Reijniers
H Groenman
|
