De Oorsprong en de geografische verspreiding van de Naam Vonk en verwante namen

Waar de naam Vonk vandaan komt is niet geheel duidelijk.

Volgens De Navorscher jaargang 1888 blz. 228 heeft de naam de volgende oorsprong:

Fonck "In eens uitdrinken zonder te rusten of adem te scheppen" heette eertijds, volg. Kiliaan, "fonck drincken". Wat is dit ,,fonck"? Wegens de algemeenheid van het drankgebruik zal dit woord, en denklijk geen vuurvonk (vgl. Joh. Wìnkler, Nederl. Gesl. 414), aanleiding gegeven hebben, dat de gesl. Von(c)k, ook Bijgenaamd. Fun(c)ke, steeds zoo algemeen was. Onder het voormalig gildewezen, enz. enz. waren toch de fonck-drinkers legio. Gepast is dan ook Vonck van Lienden als geslachtsnaam eens fonck-drinkenden bastaards van eenen v. Lijnden ; zie Geld. Volksalm, 1880 bl. 6 noot.

Het Meertens instituut geeft de volgende verklaring :

Bijnaam voor een smid, of bijnaam voor een levendig, vurig persoon?

Wat echter de waarheid is zal waarschijnlijk altijd duister blijven, vooral ook gezien het aantal losse familietakken en de zeer vroege oorsprong van de familienaam. de eerste vermelding van een Vonk dateert van 1312.

Varianten:

De naam kent zeer vele varianten:


Fonck, Foncke, Fonk, Fonke, Fonken, Fonkert, De Fonkert, Funck, Funcke, Füncke, Funcken, Funk, Funke, Funken, Vd Veen Vonk, Vonck, Voncken, Vonk de Both, Vonk Noordegraaf, Vonke, Vonkeman, Vonken, Vonkerman, Vonkert.

Uit onderzoek tot nu toe is gebleken dat de varianten op de naam "Funk" zoals de naam al deed vermoeden voornamelijk uit Duitsland afkomstig zijn.

Varianten kunnen onder andere zijn ontstaan uit een niet eenduidige schrijfwijze van een zelfde naam . Zo is het gebleken dat de naam Vonk en Vonck soms naast elkaar werden gebruikt en soms ook van vader op zoon veranderden. Dit geldt ook voor Vonk en Fonk en voor Vonken en Voncken.

Regionale verspreiding

Hiervoor zijn een drietal bronnen gebruikt:

- de volkstelling van 1947

- de gegevens uit de kaartjes met de verspreiding van de verschillende namen ( elders op deze Website)

- de tot nu toe verzamelde personen uit de DTB 's van  Gelderland en Utrecht, gegevens verkregen via Internet en de in Gen-Lias aanwezige gegevens, deze zijn     elders in tabel vorm weergegeven. 

momenteel zijn in mijn bestand de volgende aantallen personen aanwezig:

Vonk 6462
Vonke 144
Vonken 393
Vonck 1174
Voncke 21
Voncken 1041
Fonk 231 Vonk van Lienden 4
Fonke 36
Fonken 28 Vonck van Lienden 197
Fonck 181
Foncke 5 Vonck van de Poel  3
Foncken 31
Funk 16 Vonk de Both 6
Funke 95
Funken 48
Funck 19
Funcke 117
Funcken 51

 Bijna elke variant kent een minder respectievelijk een duidelijker geografische verspreiding,  Hierdoor is het mogelijk om een uitspraak te doen over het feit of er waarschijnlijk maar een tak is of dat er meerdere aanwezig zijn. Zolang niet alles is onderzocht blijft dit natuurlijk giswerk.

Geografische concentratie 's  per naam  ( de grote steden zijn buiten beschouwing gelaten vanwege hun aanzuigende werking van uit het platteland)

VONK

Hier kunnen de volgende concentraties worden waargenomen:

Het oosten van Friesland, het westen van Groningen en het noordwesten van Drente en Overijssel,

Het gebied van Gelderland en Utrecht met Rhenen en Ede als middelpunt

Het gebied in het zuidoosten van Utrecht en een daaraan grenzend deel van Zuid-Holland

Het gebied rond Goudriaan en de Alblasserwaard

Het gebied rond Loosdrecht

Het gebied rond Zaandam

Het gebied rond Alkmaar

Het gebied rond Uden en Veghel

VONCK

In de provincie Groningen in het gebied rond Winsum en het gebied rond Oldehove

In Zuid-Holland rond Liesveld

In Gelderland rond Gorssel

In het oosten van Zeeuws-Vlaanderen

In Limburg rond Roermond

In Noord-Holland rond Bussum

VONKE

In  de Provincie Overijssel rond Zwolle

In de Provincie Gelderland rond Arnhem

VONCKE

Deze variant komt heel weinig voor en waar deze wel genoemd wordt is dit waarschijnlijk het gevolg van een variant in de schrijfwijze

VONKEN en VONCKEN

Deze namen worden voornamelijk gevonden in Zuid-Limburg

De namen FONK, FONKE, FONKEN, FONCK, FONCKE en FONCKEN komen weinig te weinig en te verspreid voor om duidelijke concentraties te kunnen herkennen en zijn waarschijnlijk ontstaan uit varianten in de schrijfwijze van VONK of FUNK. 

Er is echter een familie Fonk ( Fonck) die afstamt van een familie van goud- en zilversmeden uit Antwerpen.

De namen FUNK, FUNKE, FUNKEN, FUNCK, FUNCKE en FUNCKEN komen ook in relatief geringe aantallen en een tamelijk willekeurige verspreiding voor en zijn allen met zeer grote waarschijnlijkheid afkomstig uit Duitsland.

VONKERT

Een duidelijke concentratie in rond Hellendoorn in de provincie Overijssel, waarschijnlijk een familie

FONKERT

Een concentratie in de buurt van Klaaswaal in de provincie Zuid-Holland, waarschijnlijk een familie

VONKEMAN

Een duidelijke concentratie in rond Laren en Gorssel  in de provincie Gelderland:  een familie

Omdat er nog te weinig gegevens in mijn bestand zijn kan ik nog geen antwoord geven op de vraag hoeveel verschillende takken zijn er van elke variant aanwezig. Op dit moment heb ik alleen de gegevens uit Gen-Lias en wat gegeven van voor 1811

Ik wil dan ook iedereen die, meer gegevens heeft vragen om deze aan mij te beschikking te stellen, om het mogelijk te maken een zo compleet mogelijk overzicht te maken van Genealogieën Vonk en aan verwante namen.