1975 jaargang XCII
blz. 47
Enkele Dordtse ‘goud- en zilversmeden uit de geslachten Warnier, Fonck, Schoormans, e.a. in de 16de, 17de en 18de eeuw.
door L. VAN ROOSENDAAL.
Inleiding.
Een genealogisch onderzoek naar de voorouders van de echtgenote van mijn voorvader Jacob van Roosendaal - hij leefde en woonde van 1714 tot 1788 in de Wijnstraat en aan de Groenmarkt te Dordrecht en was scheepseigenaarbeurts schipper op Antwerpen - genaamd Elisabeth van Sluysdam (1729-1773), leverde over haar moeder Lijsbeth Warnier verrassend veel gegevens over een aantal Dordtsche goud- en zilvensmedenFamilies uit de 16de, 17d,en 18de eeuw. Aangezien betreffende deze gildebroeders vrijwel niets is gepubliceerd wordt in dit artikel hiertoe een eerste - onvo11edige - poging gedaan. Daar het Dordtse goud- en zilversmedengildearchief niet meer bestaat, is men, puttend uit ander archiefmateriaal, in het Gemeente-Archief te Dordrecht sinds enige jaren bezig met de samenstelling van een kaartsysteem van goud- en
zilversmeden, waarin feiten en bijzonderheden over hen worden genoteerd, terwijl ook in het Museum Van Gijn aldaar ,iets dergelijks aanwezig is. Hiervan is veelvuldig gebruik gemaakt, terwijl ook het keurboek ,,Kueren en Ordonnantiën van het Goud- en Zilversmidsgilde binnen de stad Dordrecht van 1787” geraadpleegd is.
De genealogische framenten, ‘die ‘thans volgen, hebben betrekking op de geslachten Warnier, Fonck en Schoormans, waarvan de Dordtse stamvaders alle drie het beroep van goudsmid hebben uitgeoefend ,en uit de Zuidelijke Nederlanden herkomstig waren.
De onderhavige goud- en zilversmeden, die in Dordrecht hun beroep hebben uitgeoefend, kregen achter hun naam een volgnummer van 1 t/m 30.
blz. 48
Johannes Simonsz. Warnier (5), geb. vóór 1619, zillversmid, - een door hem gedreven zilveren brandiwijnkom uit 1653 was op de Antiekbeurs 1974 te Delft aanwezig - zilverdraadtrekker, graveur te Dordrecht, graveur ,te Dordrecht, ‘ wonende op de Boom, wordt genoemd als de maker van de gravure van Gosuinus à Buytendyck, naar de schilderij van W. Vaillllant. Buytendyck was Hervormd predikant te Dordrecht
1620-1162), ovl. Dordrecht 3 juni 1660, tr. Dordrecht 28 februari 1638 (huwelijkse voorwaarden voor notaris Johannes Schoormans 7 februari 1638 : uit ,de acte blijkt dat de bruid jonger is dan 20 jaar) Anneken Barendsdr. Fonck, ged. Dordrecht in nov. 1620, woonde bij haar
huwelijk in de Vleeshouwerstraat, dr. van Barend Fonck (15), zilversmid, ,en Annicken Robbrechtsdr. van Heusden.
blz. 50
par 2. F(V)onck - Rheeser - Wor (13-21).
I. Jacob Fonck. wordt in Antwerpen als nog in leven vermeld op 4 juli 1527, als zijn zoon Bernaerd het hieronder te vermelden huis buiten op (de Koepoortsbrug koopt.
Zoon:
II. Bernaerd F( V)onck, geb. te Antwerpen (?), schaalmaker, koopt een huis buiten op (de Koepoortbrug (schepenbrieven 172, 372ro) 4 juli 1527, ‘maakt zijn testament 18 december 1542 voor notaris Jan van der Straten (niet bewaard), ovl. tussen die datum en 7 november 1545, tr.
Maria Goedens (Godevaerts). Zij was waarschijnïjk herkomstig van Brecht (prov. Antwerpen), aangezien, als op 7 november 1545 de
voogden van zijn erfgenamen voormeld huis verkopen, één van hen Jan Godevaerts van Brecht is. (schepenbrieven 253, 260ro en vo).
Kinderen uit dit huwelijk: - in dit geval de namen van de erfgenamen - kennen we uit een acte van 10 oktober 1554 - wanneer zij een rente uit voormelde nalatenschap gezamenlijk verkopen (schepenbrieven 253, 260ro) :
Uit dit huwelijk:
1. Bernaerd, volgt III.
2. Melchior, geb. tussen 1520 en 1529.
3. Jaspar, geb. tussen 1520 en 1529.
4. Balthasar Fonck, geb. tussen 1520 en 1529, balans-en schaalmaker te Antwerpen; op 24 mei 1549 koopt hij een huis in de Predikherenstraat (schepenbrieven 235, 189vo), in 1562 zit hij in financiële moeilijkheden en wordt door verwanten van zijn vrouw geholpen,
tr. vóór 1549 Barbara Floris.
Uit dit huwelijk zeker vier kinderen ( schepenbrieven 291, 295ro: 23 december 1562).
III. Bernaerd Bernaerdsz. Fonck, geb. te Antwerpen (?), tussen 1520 en 1529, goud- en zilversmid, wordt vermeld in de archiefdocum’enten ‘te Antwerpen betreffende goud-en zilversmeden. In 1560 komt hij voor in de rekening van het ambacht -), tevens in enkele acten waarbij hij
een stal ‘of kraam koopt in verkoopspanden aan de Grote Markt te Antwerpen (t.w.: op 22 mei 1555 en op 26 juli 1557 een kraam in het Almaelgienpand en op 15 februari 1566 een stal in het Spanjepand), tr. le Antwerpen (St. Walburgis) omstr. 9 september 1550 Janneken (van)
Muysenhol, met wie hij in een koopacte van 1555 staat vermeld, ovl. Antwerpen eind 1555; tr. 2e Antwerpen (St. Walburgis) begin 1556 Margareta Verbruggen, met wie hij in een aankoopacte van 1557 wordt vermeld: het echtpaar is vermoede1ijk kort ná 1574 uit Antwerpen
blz.51
vertrokken, aangezien de (twee vermelde kramen dan weer worden verkocht. Uit het huwelijk met Jannetje van Muysenhole:
Bernard, volgt IV.
IV. Bernard Fonck ( 13), geb. Antwerpen omstreeks 1555, meesterszoon, in 1569 ,leerling van Quinten(us) van der Gracht 2) aldaar, goudsmid, deken te Dordrecht op 13 oktoberer 1601, begr. Dordrecht (Augustijnen-K. ) in december 1610: in een acte van 10 september 1588 wordt hij met zijn eerste vrouw voor de eerste maal ook ,,inwonende poortter en poorteres van Dordrecht” genoemd, tr. le Dordrecht 7 januari 1588 Sara Jansdr., ovl vóór 1593; (tr. 2e Dordrecht 28 febuuari 1593 Geertruyt Adriaensdr. Schoormans, geb. (Hoogstraten? ) vóór 1573, dr. van Adriaen Gilllisz. Schoormans (23). goudsmid, enz. en Clara Woutersdr. Habbaert (zie nader par. 3 onder 1, 1); zij hertr. Dordrecht 1 september 1611 David Rheeser Sr. (14), goudsmid van Antwerpen.
blz. 52
uit het eerste huwelijk:
1. Stijnken, ged. Dordrecht in november 1590.
2. Anneken, geb. te Dordrecht ?
uit het tweede huwelijk:
3. Gielis, ged. Dordrecht in maart 1594.
4. Barend, voglt Va.
5. Adriaen, vollgt Vb.
6. CataIijne, ged. Dordrecht in augustus 1602; zilverkraamster aldaar, genoemd in een acte van 10 december 1637 (Nat. 98-231) .
7. Clara, ged. Dordrecht 26 juni 1605; zij was ongehuwd.
8. Abraham, volgt Vc.
Va.
Barend Bernardsz. Fonck ( 15). ged. Dordrecht in maart 1596, zilversmid, ovl. Dordrecht vóór 1623, tr. Dordrecht 22 september 1619 Annicken van Heusden, ,ged. Dondrecbt 16 januari 1588, begr. alldaar (Grote K.) in juli 1623, dr. van Robbert Jansz. van Heusden, hoedenmaker, en Anneken Jacobsdr. ,en weduwe van Jacob Jacobsz.
uit (dit huwelijk:
Anneken, ged. Dordrecht in november 1620, tr. Dordrecht 28 febr. 1638 Johannes Simonsz. Warnier (5), zilversmid, etc., zie verder par. 1 onder IV.
Vb.
Adriaen Bernardsz. Fonck ( 16), ged. Dordrecht omstreeks de jaarwisseling 1598-1599, goudsmid aldaar, tr. Delft 25 maart 1622 Cornelia Willemsdr. van Ruijven.
Uit dit huwelijk:
Geertruijd, ged. Dordreah,t in febrtrari 1623.
Vc.
Abraham Bernardsz. Fonck ( 17), ged. Dordrecht in juni 1608, zilversmid, woonde bij de Pelserbrug en in 1641 in de Spuistraat alldaar, tr. Dordrecht 31 juli 1633 Anneken Adriaensdr. Wor, uit de Vleeshouwerstraat, {dr. van Adriaen Wor en Cornelia Wiericksdr. van Biestraten.
blz. 53
Uit dit huwelijk:
1. Barent ,ged. Dondrecht in november 1633, ovl. jong.
2. Cornelia, ged. Dordrecht in april 1635, ovl. jong.
3. Barent, volgt VIa .
4. Cornelia, ged. Dordrecht ,in oktober 1638, ovl. jong.
5. Cornelia, ged. Dordrecht in februari 1641.
6. Adriaen, volgt VIb.
7. Gerrit, ged. Dordrecht 2 januari 1645.
blz. 54
8. Maeyken, ged. Dordrecht 7 augustus 1646.
9. Wierick, ged. Dordnecht in juli 1647.
10. Judith, ged. Dordrecht 12 december 1649.
VIa. Barent Abrahamsz . Fonck (20), ged. Dordrecht in november 1636, zilversmid, deken in 1682 en ouddeken in 1686, woont omstreeks 1674 in de Tolbrugstraat, in 1709 bij de Visbrug, ovl. 30 april1 1709, tr. Dordrecht 1 april 1688 Helena Cromstrijen.
Uit dit huwelijk:
1. Anna, ged. Dordrecht 26 januari 1669.
2. Cornelis, ged. Dordrecht 15 februari 1673, ovl. jong.
3. Maria, ged. Dordrecht 11 december 1675.
4. Cornelis, ged. Dordrecht 10 januari 1678.
5. Abraham, ged. Dordrecht 29 mei 1679.
VIb. Adriaen Abrahamsz. Fonck (21), ged . Dordrecht 17 februari 1643, goud- en zilversmid - in kerken te Strijen en Den Bommel bevindt zich zilverwerk (resp. van 1687 en 1716) van zijn hand - achtman en deken (21 december 1700). woont in 1700 bijde Vuilpoort, tr. te Dordrecht Alida Leliënbergh.
Uit dit huwelijk:
Bernardus, ged. Dordrecht 2 april 1696.
In het reeds vermelde kaartsysteem staat ook nog vermeld : Hans Fonck (22), waarschijnlijk leerling van Stefen Heynderickx te Antwerpen ,in 1578, goudsmid van Antwerpen, tr. 1e Dordrecht 16 augustus 1594 Dingna Nobels Jansen van Breda: tr. 2e Dordrecht 11 januari 1626 Cornelia Willemsdr. van Ruyg( v)en, weduwe van Delft. Zij is waarschijnlijk de weduwe van Vb (16) Adriaen Bernardszn. Fonck.
Herman (Hans ?) Fonck, zilversmid is getuige bij het te Dordrecht op 7 maart 1604 gesloten huwelijk tussen Bernard Marcuszn. van Antwerpen en Josijnken Dominickelsdr. van Middelburg.
Verwantschap tussen deze Hans Fonck en de hiervoor genoemde Fonck'en kon niet worden vastgesteld.